NEOS
Tijdgever
27
We bezoeken Monnikenheide op
een koude winterdag. Het domein
ligt bedolven onder een sneeuwta-
pijt en doet op het eerste zicht een
beetje denken aan een vakantiedorp
of een moderne abdijsite. Bewo-
ners, bezoekers, begeleiders lopen
af en aan. Er zijn paarden en een po-
ny, geiten, kippen, en de eendjes in
de vijver kunnen zwemmen tot aan
het raam van het moderne zwem-
bad. Hier en daar wordt gesport. In
de bakkerij, de wasserij, de weverij,
het kleiatelier, de keuken, het houta-
telier zijn de bewoners aan het werk.
Ze zwaaien of roepen ons gedag. Al-
le gebouwen hebben een krachtige,
eigen architecturale stijl die prachtig
in elkaar en in de natuur opgaat. Ze
zijn volledig aangepast aan de noden
van de bewoners. Het geheel ademt
rust, geborgenheid en transparan-
tie uit. Met ontwerpen van een hele
reeks boeiende Vlaamse architecten
en van voormalige bouwmeesters
zoals bOb Van Reeth en Johan Swin-
nen heeft de verzameling gebouwen
bijna het karakter van een kleine
architectuurtentoonstelling.
Hier
hebben mensen met visie en over-
tuiging aan de weg getimmerd, met
een hart voor architectuur en voor
het welbevinden van de residenten.
Bevlogen pioniers
Aan de wieg staan Wivina en haar
man Paul Demeester, die in 1973 via
fundraising Monnikenheide opricht-
ten, op het terrein van vader Jozef
Demeester. Deze pioniers rolden in
de gehandicaptenzorg doordat hun
zoon Steven geboren werd met een
verstandelijke beperking. Op zoek
naar een sterk alternatief voor de
toenmalige klassieke instituten, cre-
eerden ze een plek waar personen
met een beperking een zo ‘gewoon’
mogelijk leven kunnen leiden, geïn-
tegreerd in de gemeenschap. Mon-
nikenheide is gestoeld op die nieuwe
concepten ‘normalisatie’ en ‘inte-
gratie’ en daarmee realiseerde het
koppel, samen met enkele bevlogen
gelijkgezinden, 45 jaar geleden een
doorbraak in de gehandicaptenzorg.
Wivina Demeester zette haar inspan-
ningen rond de innovatie van de ge-
handicaptenzorg verder als politica,
en de baanbrekende inzichten van
Monnikenheide worden vandaag tot
in China, Afrika, India en Indonesië
bestudeerd en overgenomen.
Een veilige en inspire-
rende woonomgeving
We ontmoeten Johan Vermeeren,
de buitengewoon joviale directeur
pedagogisch beleid, die ons mee-
neemt op verkenning. Ik leer hoe het
centrum onderdak biedt, tijdelijk of
permanent, aan 160 zorgbehoeven-
de mensen vanaf 21 jaar, de oudste
bewoner is 95. Het gaat om woon-
begeleiding, dagondersteuning en
kortdurende opvang voor mensen
met zeer diverse profielen die in
meer of mindere mate zorgbehoe-
vend zijn. “Ons doel is om een war-
me woonomgeving te bieden voor
mensen met uiteenlopende zorg-
behoeften en capaciteiten” vertelt
Johan. “We zijn geen eiland maar
willen actief deel uitmaken van de
samenleving. We vormen een inten-
se en interactieve leefgemeenschap,
open en transparant, precies wat de
gebouwen met de grote glaspartijen
ook uitstralen. We nodigen de bui-
tenwereld zoveel mogelijk uit om
hier naartoe te komen en wij trek-
ken zelf zoveel mogelijk naar buiten.
Met onze jobs in de gemeente, met
onze spelotheek, met onze produc-
ten van “den akker”, die we voor
onszelf verbouwen en waarmee we
in de zomer op de markt in het dorp
staan, samen met het fruit, en onze
taarten en koekjes van de bakkerij.
We houden zo veel mogelijk ook het
dagritme van de samenleving aan,
en zijn ingebed en geïntegreerd in
de lokale gemeenschap.”
Het is duidelijk dat de vrijwilligers-
werking op Monnikenheide veel
© Luk Collet
Paul Coquet: ‘Gelukkig ben ik op mijn 58e op pensioen kunnen gaan.
Ik kan nu zoveel mensen helpen’
