't Heremenieke

’t Heremenieke bestaat vijftig jaar: “Sinds vorig jaar speelt er zelfs een vrouw mee”

Frans Vermeulen zet dertig jeneverglaasjes klaar, een voor elke muzikant van ’t Heremenieke uit Turnhout. Frans is al enkele jaren de belangeloze barman tijdens repetities en hij weet dat er tradities zijn waarvan de leden nooit afwijken. Na elke repetitie gaat de fles jenever rond.

t Heremenieke bereidt een jubileumconcert voor. De harmonie bestaat vijftig jaar. Opgericht in 1975, een jaar nadat de Heren van Turnhout bij de opening van de autosnelweg E3 tussen Eindhoven en Turnhout hadden kennisgemaakt met een muziekkapel uit Eindhoven. Zoiets wilden de Heren, een folkloristische vereniging met vooral ondernemers en middenstanders in de rangen en café Sint-Pieter als clublokaal, ook.

“Alleen Ludo Maes, die onlangs 91 werd, was muzikant”, vertelt Bob Denève. “De andere heren hadden nog nooit een instrument bespeeld. Een naam voor de muziekkapel was snel gevonden, door de woorden heren en harmonie samen te voegen. Het verkleinwoord lag voor de hand, want ze waren maar met acht.”

’t Heremenieke had een dirigent nodig en klopte daarvoor aan bij de muziekkapel uit Eindhoven. Enkele jaren later werd wijlen André Verreet, een professionele trompettist, de dirigent. “De traditie om na de repetitie de fles jenever te laten rondgaan, bestond toen al”, vertelt zoon Marc Verreet die tegenwoordig ’t Heremenieke dirigeert. “Ik herinner me de krassen op de wieldoppen van mijn vaders auto, omdat hij met de wagen naar huis was gereden en de stoeprand als geleider had gebruikt.”

Kere weer om

Gil Freyne, Bob Denève en Thierry Tack zijn de leden die het langst bij ’t Heremenieke spelen. “De Heren van Turnhout begeleidden ook de Reuzen van Turnhout. Ik was een van de onderlopers van de kaartreuzen”, vertelt Bob. “Toen Heer van Turnhout Paul Van den Bosch tijdens een optocht opperde dat het fijn zou zijn dat ’t Heremenieke er Kere weer om, reuzeke, reuzeke zou spelen, voelde ik mij aangesproken en sloot ik me aan bij ’t Heremenieke. Bij de scouts had ik op een bazuin leren blazen en ik ben meteen naar de muziekschool gegaan om een instrument te leren bespelen.”

De muziek van ’t Heremenieke klonk niet altijd even zuiver, maar daarin bracht André Verreet verandering. “Hij was voor ons een godsgeschenk”, lacht Gil Freyne, “al dacht niet iedereen daar zo over. Dennis Mariën sakkerde: hé jom, het moet wel plezaant blaaive toen de partituren wat moeilijker werden. En toen de dirigent er Luc Van Dijck op wees dat hij voor die noot de twee achterste ventielen van zijn trompet moest indrukken, antwoordde deze: Ik wist niet eens dat er drie knoppen op staan.”

Hoge gemiddelde leeftijd

Het ledenaantal van ’t Heremenieke groeide, maar het voortbestaan van de harmonie kwam in het gedrang toen André Verreet na een zwaar ongeval twee jaar buiten strijd was. “We vroegen ons af of we zouden stoppen, of een andere dirigent zoeken”, herinnert Gil Freyne zich. “Gelukkig keerde André terug. Sindsdien hadden we een dirigent in een rolstoel. Hij was blij met die tweede kans, wij waren blij omdat we toch geen andere dirigent hadden.”

In 2008 stopte André Verreet definitief als dirigent. Zijn zoon Marc, die al verscheidene jaren klarinet en bastuba speelde bij ’t Heremenieke, nam na enig aandringen het dirigeerstokje over. Onder zijn leiding groeide de harmonie nog meer. Diverse leden van andere muziekverenigingen, ook van buiten Turnhout, sloten zich aan bij de harmonie. Sinds begin 2024 speelt ook een vrouw mee. Marc Verreet wijst naar de grijze kruinen van de spelers: “Kijk eens rond. De gemiddelde leeftijd stijgt. Een exclusief mannelijke club is niet langer houdbaar. Jolanda was de laatste leerlinge van mijn vader en ze werd de eerste vrouwelijke muzikant in onze vereniging. Bovendien is ze Nederlandse, dus zijn we sindsdien een internationale organisatie.”

Aan een andere naam - ’t Genderneutralemenieke in plaats van ’t Heremenieke - denken de muzikanten niet. “De band met de Heren van Turnhout moet behouden blijven”, zegt Bob. “Daar liggen onze wortels. Op galaconcerten dragen we nog steeds die kleurrijke pitteleers die zo typisch voor de Heren zijn.”

Het repertoire van ’t Heremenieke is sterk aangepast aan de moderne muziekgenres. “Marc is onze André Rieu van de Kempen”, zegt Gil Freyne. “Hij slaagt erin om de toeschouwers te laten meezingen.” Dat gebeurt ongetwijfeld ook op het totaal uitverkochte jubileumconcert in de nieuwe evenementenzaal van Soudal op zondag 12 januari. “Een unieke locatie, waar buitenstaanders normaal niet terechtkunnen”, beseft Marc Verreet. “Maar Vic Swerts is sinds kort ereburger van Turnhout en een burgemeester noemde ons ooit het stadsorkest. Dat schept een band.”

Over burgemeesters gesproken: burgemeester Hannes Anaf herneemt zondag een andere oude traditie van ’t Heremenieke. De burgemeester dirigeert de Radetzkymars, het slotnummer van elk concert. Dat concert wordt de start van een feestjaar met diverse optredens, waaronder enkele concerten op 14 en 15 juni in De Djoelen in Oud-Turnhout. “Dat weekend vindt daar ook het evaluatieconcert van de muziekvereniging Vlamo plaats en wij mogen er spelen”, zegt Marc.

’t Heremenieke speelt jaarlijks zo’n twaalf concerten en doet dat soms op aparte locaties. Aan de flashmob in de stationshal van Brussel-Centraal behouden ze goede herinneringen. “We trekken ook elk jaar naar de Moezel of de Rijn”, zegt Gil Freyne. “Als we dan op zo’n rivierboot zitten en muziek spelen, zie je de toeristen in andere boten jaloers naar de mensen in onze boot kijken. Maar misschien denken de toeristen in onze boot dan: zat ik maar op die andere boot.”